Oog in oog

Dode portret

In het oude Egypte werd het lichaam van een dode gemummificeerd. Zo bleef het bewaard en kon de ziel erin terugkeren om offers in ontvangst te nemen. In de eerste vier eeuwen na Christus werd er op de mummie een geschilderd portret van de overledene bevestigd. Handig voor de dodengod Osiris om de dode te herkennen, maar ook fijn voor de nabestaanden als zij tijdens het herdenken van de dode dineerden in grafkapellen.  

Mummieportretten in bruikleen

Voor de tentoonstelling Oog in Oog. De mensen achter mummieportretten heeft het Allard Pierson de zes eigen mummieportretten weten aan te vullen met 32 bruiklenen. Deze portretten worden beschouwd als de vroegste vorm van realistische portretkunst die we kennen. Dat levensechte en persoonlijke kwam van de Romeinen en de Grieken. In die tijd hoorde Egypte namelijk bij het Romeinse rijk, en veel mensen daar identificeerden zich met de Romeins-Griekse cultuur.

De Weense handelaar Theodor Graf verzamelde in 1887 meer dan 300 portretten. Hij had ze losgemaakt van de mummies. Dit gebeurde in de 19e eeuw gebeurde vaker, regelmatig met toestemming van lokale en later koloniale autoriteiten. Tegenwoordig blijven alle opgegraven archeologische vondsten in Egypte en wordt er kritischer gekeken naar hoe er destijds met de portretten en gemummificeerde lichamen is omgegaan. Ook wordt er veel onderzoek gedaan naar de herkomst van de objecten (en dus ook de portretten), ook door het Allard Pierson.  

Onderzoek naar mummieportretten stoffig? Nee helemaal niet!

In de tentoonstelling worden ook enkele resultaten gepresenteerd van Face to Face, een internationaal onderzoek naar twaalf van de portretten die te zien zijn. Het is superspannende materie, misschien juist wel omdat er nog zoveel onbekend is. En minder stoffig dan je misschien denkt. Er worden interactieve technieken gebruikt zoals de ‘curtain viewer’. Met deze software kun je verschillende lagen van een beeld tegelijkertijd naast elkaar zien.